LA ORA KORO.

Fantazio, originale verkita de C. Oxenford.

Unu vidvino kusis sur sia lito. Si estas mortonta. Si scias ke baldau si devas lasi sian filineton sola en la kruela mondo; kaj tiu penso doloras sin pli multe ol sia malsanego. Si alvokis sian filineton, kaj sin karesante, diris: "Karulino mia, mi foriras al malproksima lando, kaj vi ne min revidos gis multaj jaroj. Ne, plej amata, ne ploru; certe, vi min revidos ian alian tagon. Auskultu, kiam mi iros, vi estos sola; sole vi devos pasi tra la vivado. Mi estas tiel malrica ke mi ne havas ion ajn vin doni; sed cirkau via kolo vi havas ceneton portante la duonon de ora koro, kiun vi portis de la tago kiam vi naskigis. Ie en la mondo vivas knabo kiu posedas la alian duonon de tiu ci koro, kvankam mi ne scias kie, ian tagon vi lin renkontos, kaj tiam, kiam vi renkontos unu la alian, vi trovos, ke la duonkoroj kunigos, kaj neniu nek nenio ilin povos redissiri, au rompigi. Sed, estu singardema; multe da viroj provos preni de vi la duonkoreton, au deziros gin intersangi, au gin aceti. Plie, eble vi mem trompigos, kaj kiam vi vidos duonkoron similan al la via, vi pensos ke gi estas tiu kiun vi sercas. Eble gi estos tiel simila ke gi trompigos ambau vi kaj la havanto. Sed estos pruvo. Se ili ne egalas, ili ne kunigos, kiel ajn vi penados, kaj neniam vi povos forpreni gin de la ceneto. Bone do rigardu, kaj zorgu, ke vi ne montros vian oran koron tuj kiam vi pensas ke vi vidas unu sajne simila al gi. Reauskultu: estas belega lando kiun mi treege deziras ke vi trafu. Ciu penas trafi, sed ne ciu sukcesas. Neniam alvenas tien iu kiu estas sola. Estas nur duope ke oni povas atingi la Paradizon de la Koroj. Tial, karulino, gis la tempo kiam vi trovos la knabon kiu havas la alian parton de via koro, ne penu iri tiun landon. Tio estas cio, kion mi povas diri, mi lacigas. Adiau, plej karega filineto mia, mi ne pli longe povas gardi au zorgi pri vi,—min kisu—mi iras—," tiam, per lasta peno, si aldonis tiujn ci vortojn: "Ne permesu aliu ajn vidi vian koron—gis vi—renkontos—la alian, tiam vi—konos. Adiau, kar——"

La knabineto ploris multe, sed kvankam la najbaroj sin kompatis, ili ne povis redoni al si sian patrinon. Baldau ili ekmalzorgas sin; ec ili ekmalametas sin, car si ne estas simila al la aliaj knabinoj. Si ne estas bela, kvankam si havas bonkoron; sed si havas tre mallumajn okulojn, kiuj sajne travidas la personon al kiu si parolas, kaj neniu amas tion, ne vere? Unu virino diris al si "Vi havas kruelajn okulojn, mi volas ke vi ne rigardu tiele ce mi." Tiu ci virino estis trompantino. Tamen la knaboj ludus kun si antau ol ili ludus kun la aliaj knabinoj; kaj kiam si igis pli granda, pli maljuna, ili marsus kaj paroladus kun si anstatau kun la pli belaj junulinoj en la vilago. Tial si malamigis de multaj, kaj si estas tre malfelica. Si estis tute sola, kaj si multefoje ploris por sia perdita patrino. Sed, neniam si montras al iu sian malgrandan duonkoron, kvankam si elrigardus maltrankvile por vidi cu iu ajn el la junuloj havas duonkoron simila al la sia. Sed ne, tre malofte knabo montras cu li havas koron au ne, kaj inter la malmultaj kiujn si vidis, neniam estis unu kiu estis ec iomete simila al la sia.

Sed, unu tago alvenas al la vilago juna viro, kiu estas tri au kvar jaroj pli maljuna ol si. Ho, li estas bela, forta, kaj tiel agrabla kaj aminda, ke si pensas: jen estas eble la junulo kiu havas la alian duonon de mia koro. "Mi estas certa, ke se mia patrino estus ci tie, si same dirus," diris si al si mem. En tiu ci tempo si estas malamegita de ciuj cirkau si, car kiam si virinigis, si trovis ke cio en la vilago estas malsimila de tio kio gi aperas esti. Ciu portas maskon; kaj si neniel komprenas kial. Tial si ofte fortiras la maskojn de iaj personoj, jus kiam ili la plej dezirus gin konservi. Tial, vi vidas, si devas esti treege malamata. Cie si portas cagrenon, hontecon, kaj certe, en la okuloj kaj lau la pensoj de tiuj cirkaue si estas malbonkora.

La junulo kiu estis nove alveninta, vidas tiun ci, kaj kompatas sin. Ili igas geamikoj, kaj si tute konfidas al li. Tagon si montris al li sian oran koron, kiun, kiam li vidis, li deziregis havi, kvankam li bone scias ke li ne havas la alian duonon. Sed li havas la duonon de kupra koro, kiun li pensas igi similan al la sia. Li observis zorge la suprajon de sia koro, kaj poste tordis, fleksis, kaj poluris sian kuprajon, gis gi vere ekaperas iomete simila al sia, tiam li montras gin al si, kaj si, car si estas ankorau juna kaj malsaga, kaj car si pensas ke si lin amas, ekdonas la sian; sed subite si vidas ke ec dum si rigardas, la kuprajon igas malhela, malluma, kaj kiam si volus provi cu la du kunigos, si trovas ke si neniel povas sian forpreni de la ceno cirkau sia kolo. Kiam la junulo trovis ke li ne povis gajni sian koron, li pli kaj pli gin deziris. Li igis tre kolera, kaj preskau tiel kruela kiel la vilaganoj, kaj iafoje penis perforte steli la malgrandan duonkoron, sed si tiel forte gin tenis, ke li ne povis.

Fine, ne povante trovi au felicecon au bonkorecon en sia vilago, si foriris de sia naskloko, kaj marsis dum la nokto gis la proksima urbo; esperante ke tie si povos labori por sia pano, dum si sercos la junulon kiu posedas la alian duonon de sia koro, kiun si trovas ciutage pli peza. Certe, pensis si, tie ci baldau mi trovos mian korkunulon, car la jena devas esti la plej granda urbo en la mondo, kiel gi estas la plej bela. Eble mi estas proksime la Paradizon de la Koroj, kiun mia patrino priparolis.

Ho ve! Baldau si trovas ke la urbo estas nek bela nek granda, kaj la koroj de la logantoj, se iam si vidis iajn, estas maldolcigitaj, malbeligintaj. Si devigas labori treege, sed neniam si povis placigi siajn mastrinojn, kaj ofte si multe ploras dum si laboregas. Semajnojn, monatojn, ec jarojn si pasigis tiamaniere, sed gis nun si ne estas trovinta iun kiu posedas la alian duonkoron. Unu tagon si renkontis maljunegulon, kiu diris al si ke neniam si trovos tion, kion si sercas en tiu urbo. Li logis tie dum multe da jaroj, kaj li bone scias ke preskau ciuj la logantoj jam kunligis siajn korojn, kvankam multaj pretendas ke ne, kaj multaj aliaj pretendas ke siaj kunulinoj estas nesimpatiaj. Ne, si alvenis ce la malprava urbo, si devis sin turni maldekstre, anstatau dekstre, kiam si foriris de sia vilago.

"Ho ve!" diris si, "mi estas tiel lacigita vivi tiel izole malgoje. Cu mi akceptos unu el la kupraj au staloj koroj kiujn oni prezentas al mi? Ili tre brilas, kaj unu au du preskau egalas al la mia. Kompreneble ili neniam kunigos, sed—cu jes, cu ne?" Si pripensadis mallonge. "Ne, mi ne povas, estas neutile peni. Mi ne estas ankorau tro maljuna por penadi trafi tiun landon kiu estas tiel bela. Eble mi povos trovi gin sole, malgrau la timoj de mia patrino. Eble si eraris, en sia zorgeco pri mi. Jes, mi iros, eble estas alia vojo el tiu ci urbo, kiu kondukos min al la Paradizo."

Tial si demandis de ciuj kiujn si renkontis, cu oni povus montri al si la vojon al la Paradizo de la Koroj. Sed ciuj ridis.

"Vi? Penas trovi tiun landon kiun trovas ja malmultaj. Ho jes, estas vojo el tiu ci urbo kondukante al gi, sed estas malofte uzita, kaj estas tre malfacile vidi la vojeton nune. Ankau vi estas tro maljuna, tro malbela—malsaga. Estas nur la junaj belulinoj kiuj sukcesas, car ili ciam estas helpataj. Vi neniam gin trovos sole. Vidu," diris unu, "trarigardu tra tiu ci okulvitro, estas maldolca, malbela, malluma vojo, kaj la Paradizo estas trompajo, estas pli malbona ol tiu ci urbo."

Sed alia viro kompatis sin, kaj diris: "Malfeliculino, bone pensu. Se vi ekiras, vi ne povos reveni. Vi devas iri longe antau ec vi alproksimigas je gi. Unue vi devas trairi tra la Aleo de la Nekonatoj, ce la fino de la aleo, vi trovos La Simpativojon; ce la krucvojoj, maldekstre, vi vidos la Strateton de la Amantoj; kiam vi alvenos al la fino de tiu strateto, vi eniros la grandegan Arbaron de Ellern-unu-la-alian, kaj trapasinte tra tiu malfacila arbarvojo, vi trafos la belan landon kiun vi sercas. Sed kie estas via kunulo? Cu vi ne havas iun? Nur duope oni povas tiun landon trafi."

"Ho ve! tiel diris mia patrino, sed mi pensis ke eble si eraris. Sajnas al mi ke estas tre longa malfacila vojago, kaj mi ne ankorau trovis iun kiu sufice min amas por ec montri al mi la vojon. Kial mi ne penas iri sole?"

"Ho, multaj estas pensintaj ke ili povus trafi la landon sole, sed neniam mi audis ke ili sukcesis. La vojo estas vere malgoja kaj doloriga al tiuj kiuj penas."

"Mi ne estas timulino. Eble mi trovos iun jam sur la vojo. Kie do estas la unua strato, la Aleo de Nekonatoj, cu vi bonvolos diri al mi?"

Li ridetis.

"Vi estas nune preskau ce la fino de la Aleo; tie estas la komenco de la Simpatia Vojo. Nu, mi admiras vian kuragon, mi iros kun vi ce la fino de la Aleo, kaj montras al vi kie estas la krucvojoj."

Ce tiu ci eldiro, si tre kontentigis. Jam si malametis la penson de devigi diri adiau al la bonkora viro. Pensis si, li estas la unua persono kiun mi renkontis en la urbo, kiu sajnas havi koron.

Nu, ili marsis kaj marsadis, kaj nekonscie marsis tra la Simpativojo; sed noktigante, ili restis ce Amikdomo gis la sekvanta mateno, car li trovis ke li ne povus retrafi la urbon antau la nokto falus. Kiam matenigis, si malgaje ekdiras adiau, sed li respondis: "Estas tiel bela mateno, mi iros pluete kun vi, kaj almenau montros al vi kie la Am-Strateto eliras el tiu ci vojo, kaj tiam ni diros adiau." Ili do marsadis malrapide sur la vojo, paroladante dume. Ju pli ili parolas, des pli ili ametas unu la alian kaj ree nekonscie ili atingas la krucvojojn kaj sin turnas en la strateton.

"Ho, kia bela strateto," kriis si.

"Jes, estas vere bela," li respondis, sed nek li nek si scias ke ili estas jam en Am-Strateto, kaj tiel ili marsadas kune. Dume ili promenadas, li rakontas al si cion pri li mem, kaj si rakontas al li cion pri si; sed neniam vorton pri la ora koreto. Subite, li diris:

"Mi plenkonfidos al vi (car mi vin tre ametas, kaj mi bone scias ke vi estas konfidinda) tion kion mi neniam antaue konfidis al iu." Tiel dirante, li elprenis el sia brustposo, skatoleton, kaj gin malfermante, montras al si la duonon de malgranda ora koro. "Tiu ci," li diris, "estas la sola ajo kiun mi posedas, sed mi vidas ke vi estas ankorau pli malrica, kaj devas iri longe antau vi trafos vian deziratan landon. Cu vi akceptos gin? Estas difekta, mi scias, kaj ne multe valoras. Mi ne scias kie estas la alia duono, sed tia kia gi estas, mi volonte donas gin al vi, car mi vin amas."

Kiam si ekvidis la koron, kaj audis liajn vortojn, preskau si svenis pro gojo, sed ankorau si timas. Supozu ke lia koro ne egalas la sian—supozu ke gi ne estas ora, sed nur kupra; si pensis. Sed nune si ekvidas la arbojn de la grandega arbaro en la blua malproksimajo, kaj si treege ektimas, kaj inklinas reiri al la urbo.

"Cu vi ne akceptos mian oferon? Kredu ke gi estas vere oro; mi scias ke gi ne estas grava, kara donaco, sed estas mia cio."

Tiam si parolis—kun rideto sur siaj lipoj, sed larmetoj en siaj okuloj. "Cu vi ja donos al mi vian duonkoron, vian cion? Sed, rigardu, amiko mia, mi ankau havas duonkoron. Mia patrino diris ke ie estas viro kiu havas la alian duonon, ni vidu, eble niaj duonoj kunligos kaj igos unu tuta koro." Kun tremantaj manoj, ili pruvis la rompitajn duonojn. Jes, ili igis unu; kaj ili do intersangis ilin; li portis la sian, kaj si portis lian, car ili trovis ke kiam ili remetus ilin en iliaj propraj ingoj, ili ne povis.

Nu, post tio, ili pensis ke ili devas zorgi trovi la Strateton de la Amantoj antau falos la nokto, sed—! Jen rigardu! Longtempe ili estas marsadinta sur gi kaj ne sciis.

"Nun mi ne povas forlasi vin," li diris, "mi ankau iros kun vi, kaj kune ni trovos tiun belan landon, la Paradizon de la Koroj. Kune ni iros tra la arbaro, sed car estas malluma arbaro, ni do haltos hodiau ce la domo de Hymeno, la forgisto, kaj li forgos cenon kiu kunligos niajn duonkorojn, tiel ke neniam ni povos iri malproksime unu de la alia. Ni restos nokte ce Mielluna Dometo, kaj morgaue ni kune iros tra la Arbaro de Ellern-unu-la-alian."

Tiun ci ili faris.

Ho, sed estis grandega, malluma, malfacilirebla arbaro. Estis multaj malbonsprituloj tie, kiuj provis steli iliajn korojn. Multaj estis la malfacilajojn kiujn ili trovis; malhelpajojn kiujn ili devigis surrampi. Multefoje ili ekfaletas. Multefoje ili preskau rompigis siajn korojn, sed la ceno de Hymeno estas forta, kaj ilin kuntenas. Unufoje, cio mallumigis kaj malgajigis; venis teruran ventegon, sed subite, kiam cio aperis senespera, infaneto venis al ili el la mallumo, kaj ludis cirkau ili; alligante florajn cenojn al la hymena ceno. Tiam ree la suno ekbrilas tra la densaj arboj, kaj baldau ili vidas ke ili preskau estas ce la fino de la arbarvojo. Ili igas gajaj kaj ludas kun la infaneto; ili pendigis la duonkorojn cirkau gia kolo, kie tuj ili kunigis kaj estas unu koro. Ili nune estas trapasintaj tra la arbaro, kaj estas trafintaj la alian flankon kaj en unu momento, subite ili vidas la gloran sunon kaj la belegan kamparon de la Eterna Korparadizo.

MIKSAJO.

Inter multenombraj leteroj, gazetoj kaj diversaj avizoj kiujn sendis afablaj amikoj dum nia alilanda forestado, ni trovis la sekvantajn novajn librojn:—

La Norda Stelo, belforma skribmasinata gazeto, organo de la Aberdeen Esperantist Club. Ni deziras sendi korajn gratulojn pro gia eldonmaniero kaj enhavo.

Esperanto, scienca kaj literatura monata revuo, redaktata de Marich Agostin (8 pp.), en la lingvoj Hungara & Esperanta. Eldonejo Papnovelde u. 6. Budapest IV., Hungary.

Programo de Esperanta koncerto, kiu okazis en Vladivostock la 2an Marton, 1905.

Union Internationale, Aprilo, 1905, enhavanta longan kaj valoran artikolon pro-Esperantan de Joseph Jamin, Direktoro de la Belga Sonorilo.

Do you know Esperanto? utilega brosuro de la London Esperanto Club, enhavanta gramatiketon, kritikojn de eminentuloj pri Esperanto, kaj la leterojn por enskribigi sur la Adresaro.

La langue internationale, peut-elle Être le latin? (eltirita el L’Esperantiste) de Marquis Louis de Beaufront. En la lingvoj Franca kaj Esperanta (77 pagoj), 60 c.

L’Esperanto, langue internationale auxiliaire, par Edgar SacrÉ. Artikolo kun ilustrajoj kaj du geografiaj kartoj verkitaj lau la Tutmonda Jarlibro de 1904. Eldonata, 23a, Avenue Longchamps, Uccle, Bruxelles, Belgium.

Esperanta Svensk Ordbok (Esperanta-Sveda vortaro), de P. Ahlberg, granda 145 paga bonege presita verko, kosto f.2.50, de 50, DÖbelnsgatan, Stockholm, Sweden.

La tekniko de la termala kuracado ce Aix-les-bains, de D^ro Jean Dardel, eldonata ce la Esperanta medicina biblioteko, 25, Rue de l’École de Medicine, Paris. 23 pp.

La langue internationale auxiliaire, congrÉs de Grenoble, 1904. SÉances gÉnÉrales, eldonata ce la grupo Esperantista Pariza, 28, Rue Serpente, Paris. 28 pp., kosto 50 c.

La kolorigisto aer-veturanto, tradukita de la Grupo de Monaco. Ce Hachette, 24 pp.

Ankau en Parizo ni vidis la novan Rusan monatan gazeton, Esperanto, kaj korege gojas pro gia beleco. Gi ja sajnas esti inter la manoj de tre fortaj kaj energiaj kundukantoj.

Estas atentinde ke nuntempe preskau ciuj Esperantaj gazetoj plibonigis rilate ekstera vidajo. Antaue oni ricevis ilin legis ilin, kaj kasis ilin, por ke amikoj ne vidu tiajn malbonajn revuojn. Kontraue, ni nun fiere kusigas la Esperantajn jurnalojn sur niajn skrib-tablojn kaj aliloke, por ke ili, pro siaj belaj eksterajoj, altiru la atenton de la ekrigardanto. Tiu ci estas vera signo de progreso.

Inter la diversaj avizoj, kiujn enhavis la restajo de la korespondado, estas nur eble citi malmultajn.

Nia agema Dovera Grupo perdis la servojn de gia antaua tre energia Sekretario, S^ro Geddes, sed ni devas gratuli la grupon trovinte novan Sekretarion en S^ro Chitty, kies fervoreco estas sufice bone-konata. Sir William Crundall, la eminenta Urbestro de la havena-urbo, konsentis farigi la grupan Prezidanton—honoron pro kiu ni kore dankas lin.

La Dovera Komerca Cambro donacis £2 2s. al la Bulonja Kongreso.

Du filinoj de nia nelacigebla MaÎtre Michaux edzinigos ce la suprenomita Kongreso. Ambau la edzoj estos Oficiroj de la Franca armeo, kaj ankau Esperantistoj. La atestantoj estos D^ro Zamenhof mem, kaj tri aliaj Esperantistoj el Canada, Peru kaj Hispanujo. Oni diras ke la sub-urbestro ec Esperantigas, por povi fari Esperantan paroladon ce la ceremonio! Bonege!

Pri la Kongreso mem estas plezure ekvidi ke gi promesas esti ec pli signifa ol ni atendis. Jam kelkaj autoritatuloj certigas ke pli ol tri mil Esperantistoj ceestos. Certe ni ciuj plezure atendas la 5^an de Augusto por renkonti tiujn amikojn, kies nomoj jam estas ciu-tagaj vortoj ce ni, kaj kies agoj kuragigas nin je la ciama propaganda laborado.

S^ro RenÉ Deshays, la fama verkisto de la bela kanto La Vojo, verkis, por la Kunveno, novan himnon al D^ro Zamenhof.

La Grupo de LiÈge, Belgujo, deziras ke ni petu tiujn Esperantistojn, kiuj vizitos la Liegan ekzpozicion, ke ili ankau venu al la Grupaj kunvenoj, kiuj okazas ciuj lundoj kaj vendredoj (je la oka horo vespere), en la kafejo "Au petit Trianon," Bvd. de la SauveniÈre, apud la Rega Teatro.

S^ro Boirac, Rektoro de la Dijona Universitato, deziras altiri la atenton de la tutmonda Esperantistaro al la libertempa kurso ce tiu Universitato kiu dauros de 1 Julio gis 31 Oktobro. S^ro Lambert jam tre sukcese faris Esperantajn kursojn kaj intencas samon fari tiun ci jaron. Li plezure sendos pluajn informojn, se oni petos ilin de la Universitato de Dijon.

S^ro Michaux sendis al ni la sekvantan sciigon pri la Universala Kongreso:—

Grava Alvoko.—La unua Kongreso estonte, lau la parolo de D^ro Zamenhof, la pago la plej serioza de la Esperanta historio, estas necese ke ciu Esperantisto respondu jese al nia alvoko. Tiu ci elmontro devas fari grandan impreson tra la tuta mondo, gi devos gajni la indeferentulojn kaj plie venki la malamikojn. Estas pro tiu celo ke D^ro Zamenhof prezidos la unuan kongreson kaj volas ke ciu ceestanto subskribu kun li la netuseblajn kaj fundamentajn regulojn de la lingvo.—Do, ciu vera Esperantisto devas veni al la Kongreso, malgrau ciuj malfacilajoj. Li tiel tre helpos la definitivan triumfon de nia kara afero.

Kunvenoj.—La Kongreso komencos la 5^an de Augusto kaj dauros unu semajnon. La Komitato speciale insistas por ke ciuj kongresanoj ceestu almenau je la 6^a, 7^a, kaj 8^a de Augusto. Tiuj ci tri tagoj estas rezervataj por la plej gravaj kunvenoj.—La 10^an, okazos generala mara promenado, dum kiu oni vizitos Esperantistajn havenojn, Anglajn kaj Francajn.—La sekvantajn tagojn, variaj distrajoj.—Ciuj kiuj povos, au kanti, au deklami, bonvolu tion sciigi al ni. Ni plie organizos vesperkunvenon kun naciaj vestajoj.—Ni tre insistas por ke ciu kongresano kiu akceptas tion, skribu tuj al ni.

Ekspozicio.—Granda Ekspozicio estos organizata. Ciuj grupoj Esperantistaj estas petataj sendi kiel eble plej multajn dokumentojn al S^ro Deligny, sekretario de la grupo de Saint-Omer (France).

Aligoj.—Ciu Esperantisto kiu sendos almenau 5 frankojn ricevos (krom la karton kiu permesos ceesti ce ciuj kunvenoj au festoj de la Kongreso kaj ricevi rabaton da 50 po 100 sur la fervojoj) detalajn programojn kaj ilustritan gvidlibron de Boulogne, kaj de la Kongreso.

Senutile estas diri ke la kartaj prezoj ne suficos por egaligi la elspezojn. Ni do danke akceptos la monoferojn kiujn oni bonvolos al ni sendi.

Por ciuj sciigoj, sin turni al: "S^ro Michaux, advokato—Boulogne-sur-Mer (France)."

P.S.—Ni petas ke niaj kunverkantoj bonvolos sendi kelkajn artikolojn kiel eble plej baldau. Dum nia vojago la enhavo de la tirkesto ne bone kreskis!