Opera quÆ fiunt in planis, contenta sunt duplici reticulatione, ut notum est. Nam una earum fit in exemplari, altera fit in superficie in qu ipsum Opus pingendum est. At verÒ testudines exigunt tres reticulationes. Prima fit in exemplari, quod supponimus delineatum esse juxta regulas PerspectivÆ horizontalis. Secunda reticulatio constat ex funiculis, & est pensilis; cujus formam geometricam habes in M. Locum ubi figendi sunt clavi qui sustineant funiculos, exhibent rectÆ AB, EF: optica verÒ deformatio retis est in N. Punctum oculi est O, distantiÆ est LO. Itaque si imagineris, tempore nocturno, lumen candelÆ aut lucernÆ existere in O, atque À reti ex funiculis projici lineas umbrosas in testudinem, eÆdemque lineÆ pennicillo colorentur, habebitur tertia reticulatio ad pingendam testudinem necessaria.

Dixi si imagineris, quia in testudinem obductam tabulato, ac remotam À reti, & multÒ magis À lumine, vel projici nequeunt umbrÆ, vel nequeunt esse vividÆ ac distinctÆ, ut oportet. Itaque ubi nimia fuerit distantia, figes in O extremitatem fili; eÓque usque ad testudinem extenso, utÉris veluti radio ac lumine candelÆ, ad notandum umbrÆ locum. Proderit etiam, ut super tabulato motum fili obsecundes lumine alicujus candelÆ, quod ipsi filo proximÈ admoveas. Atque his aliisque adminiculis, tuÂque industriÂ, colores induces super lineis umbrosis, ac tertiam reticulationem absolves. Posset etiam rete ex filis figi in parv distanti À coronice, puta in GH, unde incipit basis Ædificii: tunc autem umbrÆ in fornice sunt magis distinctÆ ac visibiles.

DiligentissimÈ curabis, ne mensurÆ exemplaris discrepent ullatenus À mensuris testudinis: ut rete incidens in angulos, arcus, aut lunulas testudinis, exactÈ respondeat reti exemplaris. Demum si in vitia quÆ emendari nequeant, incidere nolis; scito, regulas omnes PerspectivÆ horizontalis, ÆquÈ in hominibus aut animalibus, ac in columnis aut coronicibus pingendis, omnino servari oportere.