APPENDIX. Letters between Pope Innocent III. and Leon the First Armenian King of Cilicia.
During the middle ages, the clergy governed the world, and the Pope, as the head of the clergy, was also the head of what then was called the Christian Republic. All transactions of any note are therefore contained, or at least spoken of, in the vast collections of letters or Regesta of the followers of St. Peter. To be united with the Roman Catholic Church was, in fact, (particularly during the Crusades,) the same as acknowledging the Pope as the supreme umpire, not only in the spiritual but also in the civil government of the country; this is clearly to be seen in the following letters. If the Popes could not speak to every king as they did to the impotent sovereign of Cilicia, it was certainly not their fault. The following letters exist only, as far as I know, in the Latin tongue, and are taken from the Regesta Innoc. III., lib. ii., pp. 208, 209, 247, 44. I give the text of these letters according to Galanus, who accompanied them with a translation into the Armenian language. (Conciliat. Eccles. Arm. cum Romana. RomÆ, 1650; vol. i., p. 357).
Leo ArmeniÆ Rex, Reverendissimo in Christo Patri et Domino, Innocentio, Dei gratia Summo Pont. et universali PapÆ, tanto, ac tali honore Dignissimo.
De suo erga veram Religionem, et Sedem Apostolicam amore; et quod petat auxilium contra Sarracenos.
Leo per eandem, et Romani Imperii gratiam Rex omnium Armeniorum, cum salutatione seipsum, et quicquid potest. Gloria, laus, et honor omnipotent Deo, qui Vos tantum, et talem pastorem EcclesiÆ suÆ prÆesse voluit, vestris bonis meritis exigentibus: et tam fructuosam, et firmam fabricam super fundamentum Apostolorum componere, et tantum lumen, super candelabrum positum, toti Orbi terrarum ad salutem totius Christianitatis effundere dignatus est. In vestri vero luminis gratia, salutaribus monitis Reverendiss. Patris nostri Archiepiscopi Moguntini,[4] instruct et informati omne Regnum nobis À Deo commissum, amplissimum, et spatiosum, et omnes Armenios, huc illuc in remotis partibus diffusos, ad unitatem SanctÆ RomanÆ EcclesiÆ, divina inspirante dementia, revocare cupimus, et exoptamus. Ad hÆc calamitates, miserias, paupertates, et imbecillitatem. Regni SyriÆ,[5] et nostrum, per ipsum prÆdictum Moguntinum (quia difficilior labor erat scripto retexere) Pietati vestrÆ patefacimus. Ipse vero per singula rei veritatem vobis explicabit: in cujus notitiam ista non prÆteriere. Hanc utique contritionem, et collisionem in valle destituti lacrymarum jamdiu sustinuimus; quod de cÆtero sine spe subsidii, et auxilii vestri sustinere nequimus. Verum quia zelus domus Dei tepescere non debet in cordibus tam vestro, quam nostro, non ut personam instruentis geramus, ejusdem domus decorem diligere, et pro eadem domo murum nos oportet opponere; ut impetus, quem super eam faciunt inimici Crucis, co-operante Dei gratia, collectis in unum animi viribus, resistendo excludamus. Hinc est, quod vestram flexis genibus imploramus pietatem, quatenus lacrymabilibus Domini Moguntini precibus, et nostris divino intuitu aures misericordiÆ porrigatis: et miseriis Christianitatis compatientes, subsidium Christianissimum nobis accurrendo mittatis, antequam irremeabile, quod absit, incurramus diluvium; immo cum Dei, et vestro auxilio, evaginato ense, de Hur ChaldÆorum, et persecutione Pharaonis liberari possimus. Datum Tarsi, anno ab incarnatione Domini, MCXCIX. mense Majo. die xxiij.
Innocentii III. ad prÆcedentem Leonis epist. responsio; qua laudat illius studium erga Sedem Apost. cujus primatum demonstrat; hortatur, ut in obedientia ejusdem S. Sedis fideliter perseveret; et subsidium contra Sarracenos cito se missurum pollicetur.
Is Ecclesiam suam, congregatam ex gentibus, non habentem maculam, neque rugam super gentes et Regna constituit; is extendit palmites ejus usque ad mare, et usque ad terminos terrÆ ipsius propagines dilatavit; cujus est terra, et plenitudo ejus, Orbis terrarum, et universi qui habitant in eo, ipse etiam Romanam Ecclesiam non solum universis fidelibus prÆtulit, sed supra cÆteras Ecclesias exaltavit: ut cÆterÆ ab ea non tam vivendi normam, et morum sumerent disciplinam, sed et fidei etiam catholicÆ documenta reciperent, et ejus servarent humiliter instituta. In Petro enim Apostolorum Principe, cui excellentius aliis Dominus ligandi et solvendi contulit potestatem, dicens ad eum: quodcunque ligaveris super terram, erit ligatum et in coelis: et quodcunque solveris super terram, erit solutum et in coelis: Ecclesia Romana, sedes ejus, et Sessores ipsius Romani Pontifices, successores Petri, et vicarii Jesu Christi, sibi invicem per successivas varietates temporum singulariter succedentes, super Ecclesiis omnibus, et cunctis Ecclesiarum Prelatis, immo etiam fidelibus universis a Domino primatum et magisterium acceperunt: vocatis sic cÆteris in partem solicitudinis, ut apud eos plenitudo resideat potestatis. Non enim in Petro, et cum Petro singulare illud privilegium expiravit, quod successoribus ejus futuris usque in finem Mundi Dominus in ipso concessit; sed prÆter vitÆ sanctitatem, et miraculorum virtutes, par est in omnibus jurisdictio successorum; quos etsi diversis temporibus, eidem tamen Sedi, et eadem auctoritate Dominus voluit prÆsidere. Gaudemus autem, quod tu, sicut Princeps catholicus, ApostolicÆ Sedis privilegium recognoscens, venerabilem fratrem nostrum Moguntinum Archiepiscopum, Episcopum Sabinensem, unum ex septem Episcopis, qui nobis in Ecclesia Romana collaterales existunt, benigne, ac hilariter recepisti; et non solum per eum institutis salutaribus es instructus, quibus juxta continentiam litterarum tuarum totum Regnum tuum licet amplissimum desideras informari, et universos Armenos ad EcclesiÆ RomanÆ gremium revocare; sed ad honorem, et gloriam ApostolicÆ Sedis, quam constitutam esse novisti super gentes, et regna, diadema regni recepisti de manibus ejus; et eum curasti devote, ac humiliter honorare: et nos per ipsum, et litteras tuas ad orientalis terrÆ subsidium invitasti. Ei ergo, a quo est omne datum optimum, et omne donum, perfectum, qui habet corda Principum in manu sua, quas possumus, gratias referentes, quod tibi tantÆ humilitatis animum inspiravit; rogamus Serenitatem Regiam, et exhortamur in Domino, ac per Apostolica tibi scripta mandamus, quatenus in timore Domini, et ApostolicÆ Sedis devotione persistens, ad expugnandam barbariem Paganorum, et vindicandam injuriam Crucifixi, tanto potentius, et efficacius studeas imminere; quanto fraudes et versutias hostium vicinius positus melius cognovisti: non in exercitus multitudine, aut virtute, sed de ipsius potius miseratione confidens, qui docet manus ad prÆlium, et digitos movet ad bellum; qu arcus fortium superat, et robore accingit infirmos. Jam enim per Dei gratiam ad commonitionem nostram multi Crucis signaculum receperunt, et plures Domino dante recipient, in defensionem orientalis ProvinciÆ opportuno tempore transituri. Jam etiam duo ex fratribus nostris de manibus nostris vivificÆ Crucis assumpsere vexillum, exercitum Domini prÆcessuri. Confide igitur, et esto robustus, quia citius forsitan, quam credatur, orientalis Provincia subsidium sentiet expectatum. Dat. Later. viii. kal. Decembris.
Idem Innocentius Papa ad illustriss. Regem ArmeniÆ. Quod ipsi transmittat vexillum beati Petri, quo contra Crucis inimicos utatur.
After some previous passages:—Et tibi congaudemus, et Nobis, immo etiam universo Populo Christiano; quod eum tibi Dominus inspiravit affectum, ut ApostolicÆ Sedis instituta devote reciperes, et prÆcepta fideliter observares, et contra inimicos Crucis propositum illud assumeres, ut in eos vindicare cupias injuriam Crucifixi, et hÆreditatem ejus de ipsorum manibus liberare. Nos igitur de tuÆ devotionis sinceritate confisi, ad petitionem dilecti filii Roberti de Margat militis, nuncii tui, in nostrÆ dilectionis indicium, vexillum beati Petri tuÆ Serenitati dirigimus; quo in hostes Crucis duntaxat utaris, et eorum studeas contumaciam cum Dei auxilio, suffragantibus Apostolorum Principis meritis, refrÆnare. Datum Later. xvi. kal. Januarii.
Leonis ArmeniÆ Regis ad Innocentium III. epistola; qua ad prÆcedentem respondet, et privilegium ab eo petit.
After some other passages:—Paternitatis vestrÆ litteras, quas per dilectum fidelem Nuncium nostrum nobis direxistis, ea qua decuit reverentia, et devotione suscepimus; et per earum significata pleno collegimus intellectu, Vos charitatis visceribus Regiam Majestatem nostram amplexari. Continebant etiam quod in devotione, et amore ApostolicÆ Sedis persisteremus; et in hoc semper perseverare cupimus; et optamus, et testis est rerum effectus, dum de omnibus negotiis nostris ad Sedem Apostolicum appellamus. Misistis autem nobis per eundem Nuncium vexillum sancti Petri in memoriale dilectionis Sedis ApostolicÆ, quod semper ante nos portari contra inimicos Crucis ad honorem SanctÆ RomanÆ EcclesiÆ faciemus ... PrÆterea nos obedientiÆ vinculis de cÆtero ApostolicÆ Sedi esse alligatos, non dubitetis; ea propter, si placet Sanctitati vestrÆ, cuilibet alteri EcclesiÆ LatinÆ nec volumus, nec debemus alligari. Hinc est, quod Sanctitatem vestram humiliter flagitamus, quatenus nobis litteras apertas mittere dignemini, ut non teneamur videlicet cum Latinis de terra nostra de qualibet conditione, excepta sancta Romana Ecclesia, cuilibet EcclesiÆ LatinÆ: et quod non habeat potestatem, nos, seu Latinos de terra nostra excommunicandi, vel sententiam in Regno nostro proferendi super Latinos quÆlibet Ecclesia, excepta, ut dictum est, Sede Apostolica.[6] PrÆsentium quoque latorem, dilectum, et fidelem nostrum militem, nomine Garnere Teuto ad pedes Sanctitatis vestrÆ dirigimus; cui super his, quÆ ex parte nostra vobis indixerit, tanquam Nobis ipsis credere, ne dubitetis, &c.
Ex indulto Regis ArmeniÆ, a Domino Papa Innocentio III. sibi facto.
Volentes igitur, quantum cum Deo possumus, tuÆ Serenitati deferre, et cum honestate nostra petitineso Regias exaudire; tuis precibus inclinati, auctoritate prÆsentium inhibemus, ne quis in te, vel Regnum tuum, aut homines Regni tui, cujuscunque conditionis existant qui mediantibus tamen ejusdem Regni PrÆlatis, Sedi ApostolicÆ sunt subjecti, prÆter Romanum Pontificem, et ejus Legarum, vel de ipsius speciali mandato, districtionem Ecclesiasticam audeat exercere,[7] &c.
