ALILANDAJ KUNBATALANTOJ.

Ni jus ricevis leteron de Sinjoro KÜhnl, la Sekretario de la Esperanta Societo en Bohemujo, kiu revenis de sia longega vojago tra Europo pasiginte kelkajn tagojn en Londono kvankam li tute ne parolis la Anglan lingvon! Li diras. "Hodiau, kiam mi denove sidas ce mia skribtablo mi rememorigas tempojn jus pasintajn inter miaj novaj sed, mi devas diri, plej amataj amikoj, inter esperantistoj. Tagoj pasintaj en Londono estas al mi des pli agrablaj se mi ekmemoras cirkonstancon sub kiu mi trovigis en Anglujo, nekonante Vian lingvon. Kaj, kvankam nekonataj homoj, tamen Viaj samlandanoj estis tiel agrablaj je mi, fremdulo. Al Esperanto mi suldas multe, car gi ebligis al mi trovi amikojn en fremdlando. Tiun ci suldon mi povas vere nur per plej agema kaj viva propagando egaligi. Inter novaj adeptoj mi multe aludos[17] mian veturon en Londonon sen angla lingvo, kaj, por ekflamigi la malmulte vivajn samideanojn, mi decidis publikigi en Bohema Esperantisto la tutan vojagon.—KÜhnl Edward."

Kune kun Sinjoro KÜhnl en Londono trovigis ankau Sinjoro RenÉ Deshays. Tiu ci afabla kaj lerta Esperantisto ankau ne konis nian lingvon. Li skribas. "Kara Sinjoro, Mi tre dankas vin pro la sendo de la nova gazeto esperantista, kiun nia Chaumonta grupo tuj abonis. Via unua numero tute interesis nin kaj estas vere inda je la granda sukceso kiun al vi mi bondeziras. Ce mia rekomencita kurso (mi faras ci tie la superan kurson) mi prenis por ekzercoj legadaj kaj interparolaj, la carman artikolon pri L’Itala Somero. Mi estos ankau felica daurigi la legon de la Ventego Sume, mi vin kore gratulas pri la ideoj kaj pri la formo. Mia amiko, Sinjoro Mossmann, Sekretario de nia grupo, ankau tre satas vian gazeton, kaj skribis raporton pri gi por la citieaj jurnaloj.——RenÉ Deshays."

Plezurege ni povas anonci ke la plimulto da Francaj Grupoj abonis je The Esperantist, kaj ni deziras korege danki ilin por la honoro, kaj ankau por la multaj gratulantaj artikoloj kiuj estas presitaj pri gi en Francaj Gazetoj.

Trinidado estas malproksima angulo de la mondo, kaj Mayaro estas malproksima angulo de Trinidado; tamen gi havas bonan Esperantiston, tiel, kiel la sekvanta interesa letero montros.—"Kara Sinjoro—Estas veturo de kvindek tri mejloj al Port of Spain, tridek per vagonaro, dudek tri per vojo, dek kvin de tiuj ci estas nur la malmola sablo de la marobordo, kiu tie ci estas forlasita krom de pelikanoj. La marobordo estas dika je la eternaj kokosujoj[18] kaj la arbetoj de la vinbero de la maro. En Mayaro estas nur kvin blankaj homoj preter mi. Certe estas malgoje se oni ne estas venkinta la arton sin amuzadi. Sed ni havas belan tropikan marobordon kaj maron similan al la pentrajoj de la Sudaj Maraj Insuloj de R.L. Stevenson. Pentru Londonon, kun gia varmego, polvo kaj helo, dum varmega tago de Julio au Augusto, kaj vi havas Port of Spain, tiel, kiel gi ciam estas. Via. A.M."

Maltaj Samideanoj nun fondis Oficialan Grupon. Doktoro Gustav Busuttil aminde sendis al ni sian paroladon—en Esperanto parolitan—ce la kunveno por fondigi la Grupon. Belega paroladeto, kaj ni tre bedauras ke ni ne havas sufice da spaco por presigi gin en The Esperantist. Parolante pri la kara lingvo mem, Doktoro Busuttil poezie diris—"Esperanto estas kiel nemortema grandega arbo kun multaj fortaj brancoj, plenaj je ciam verdaj Folioj, multekoloraj Floroj, kaj bonegaj Fruktoj. La Internacia Lingvo estas la Arbo: Brancoj estas la Societoj: Folioj kaj Floroj la Esperantistoj; kaj la Fruktoj estas la Verkoj, la Frata Amo. Nun farigi branco au resti simpla folio kiun la plej malgranda blovanteta venteto povas faligi—ni devas elekti au unu, au la alian. Kaj kial malakcepti tian privilegion? Antau kvar au kvin monatoj nur estis tri Maltanaj Esperantistoj. Je tiu tempo Sinjoro Agius skribis leteron pri la lingvo al la Daily Malta Chronicle. La afero eble silente estus mortinta se la Hon. Sek. de la Esperanta Klubo ne estus sendinta respondon kiu estis varmega propagandilo de Esperanto kaj ekvekigis la dormantetan simpation kiu vivis en multaj Maltaj Koroj. Mi respondis al tiu ci letero kaj decidis fari veran propagandon pri, per, pro, por, Esperanto. Mi esperas ke la helpo de ciuj ceestantaj gesinjoroj, fortigos la Maltan brancon de la grandega arbo kaj ke ni nutros la saman Esperon." Sendube la sindonema Doktoro Busuttil tro akcentis nian letereton, sed kompreneble Anglujo ciam faros tion, kion si povos, por helpi sian fratininsulon fondigi fortan Societon. En Maltujo estas gazetoj Anglaj kaj Italaj. Ambau el ili presigis multajn bonajn artikolojn pri Esperanto, kaj oni devas gratuli Sinjorojn Agius, Busuttil kaj Ciantar, kaj esperi ke la potencaj gazetoj presados artikolojn kiel eble plej ofte.

KIAN AGON LA SFINKSO HAVAS?

Sendube la plej antikva konstruajo hommana, kiu ankorau restas gis nunaj tagoj, estas la granda statuo kiun oni nomas la Sfinkso. Tiu fama statuego staras au—pli bone diri—kusas sur la sabloj de la egipta dezerto, apud la Piramidoj de Gizeo, kaj ne malproksime de Kajro, cefurbo de Egiptujo. La statuego havas la formon de kusanta leono, lau korpo kaj membroj; sed kun kapo, sultroj kaj brusto de virino. Ce nia tempo nur vidigas iom plu ol la kapo de la giganta statuo; car la cetero de la figuro estas kovrita, kaj kvazau enterigita, de la sablo.

Kian agon la Sfinkso havas? Cu iu povas tion nun eltrovi? Ce la militiro de Napoleono en Egiptujon, oni rakontas ke li admonis siajn soldatojn—"Bravuloj miaj, de la altajo de tiuj ci Piramidoj, milcentjaroj vin rigardas!" Tio ne estis tute frazo au fanfaronado[19]; modernaj observantoj kaj esploristoj anoncas ec pli malproksiman daton. Kaj ciuj scienculoj konsentas ke la Sfinkso ekzistis longe antau la fondigo de ia Piramido.

Plinio skribis, ce sia tempo, ke la leonvirina formo de la Sfinkso memorigas la maksimumon de la jaran Nilan superakvon, kiu okazas cirkau la 6a gis 16a de Augusto, dum estas la Suno en la signoj zodiakaj Leono kaj Virgulino. Tamen, per sekvo de la fenomena "procesio de la tagnoktegaloj," la signo; de la homa sistemo Zodiaka ne akordigas tute en loko kun la realaj stelaroj de sama nomo. La fiktiva[20] (tamen konvena) sistemo homa malproksimigas de la reala loko de la stelaroj dum la dauro de cirkau 12,900 jaroj,—kaj tiam vice alproksimigas dum egala tempo; kune 25,800 jaroj, en kiu tempdauro la Suno transkuras la tutan zodiakon, logante en ciu zodiaka stelaro lau la vico. Tiel, kvankam la superakvo de la Nilo (ce tempo de Plinio) okazis dum la suno estis en la signoj Leono kaj Virgulino, la suno estis, efektive, en la stelaroj Kankro kaj Leono. Kaj en tiu ci nuna jaro, la Nila superakvo ankorau okazis kiam la suno estis en signoj Leono kaj Virgulino; kvankam, efektive, la suno estis en la stelaroj Dunaskitoj (the Twins) kaj Kankro.

Tre kredinda supozo, do, estas, ke la Sfinkso estis konstruata en epoko kiam vere akordigis la fiktivaj signoj kun la realaj stelaroj de sama nomo. Tia monumento dece[21] memorigus tioman notindan kaj raran okazon. Estis ankorau tia okazo preskau 2,000 jaroj A.K., sed la Sfinkso tiam jam estis pli antikva ol ciu historio. Eble, do, la Sfinkso memorigas pli fruan okazon, cirkau 23,000 jaroj A.K.? Tia konkludo ne devas sajni nekredebla; car Herodoto rakontas ke la Egiptoj jam studiis la sciencon de Astronomio dum 40,000 jaroj, kaj la plej novaj sercadoj en Egiptujo atestas historion kiu povus atingi tian malproksiman daton.

Originale verkita Ben Elmy.

VERA RAKONTETO.

En Anglujo la Sinjoroj estas ofte ne sufice bonmanieraj; en Italujo ili estas ofte tro komplimentuloj, kiel la sekvanta vera rakonteto atestos.

Du sinjoroj, Milananoj, kiuj renkontis la unuan fojon ce vespermango, malfrue kunforiris.

"Cu vi iras dekstren?" diris Sinjoro A. "Jes," respondis Sinjoro B. "Cu vi."

Kaj ili ambau kunpromenis. Ce la unua flankstrato ili haltis. Ciu kredis ke sia kunvojiranto logis en tiu kvartolo[24], kaj volis akompani lin domon. Tial ili kuniris antauen.

Post multe da similaj haltetoj kiam unu au la alia diris "Mi esperas ke vi ne venis ekster via vojo pro mi," fine ili alvenis al la enirejo de granda palaco, en kiu logas du au tri familioj je ciu etago. Sro. A. akceligis ion, kaj Sro. B. haltis, konvinkite ke Sro. A. alvenis hejmen. Ambau diris mil komplimentojn kaj "bonan nokton" multefoje kaj "Je nia revido" sed ili kuneniras kaj supreniras al la unua etago, kie ili rehaltis; sed certe neniu estis ce si: Tial ili supreniris per la dua stuparo k.t.p. gis la finigo.

Tiam ili trovas ke ili ambau logas en alia tre malproksima kvartolo de la urbo!

Esperantisto, 4686.

DIVERSAJ SCIIGOJ.

Je Decembro 15 fondigis la Tyneside Esperanta Societo, najbaro de la forta grupo de Newcastle. La novenaskita societo jam komencis sian vivon per la laudinda energio de Sinjoroj Davidson, Clephan kaj Pearson. La klopodo estis komencita per tre humoraj leteroj pri Esperanto en la lokaj jurnaloj, kaj sendube tiuj ci varbigis kelkajn el la multenombraj membroj kiuj jam aligis je la Grupo. La Hon. Sek. estas Sinjoro Alan Davidson, 26, Park Crescent, North Shields. Ni petas ke ciuj Tyneside amikoj skribu kaj aligu je li.

Sendube multaj el niaj legantoj jam vidis la bonegan artikolon en la Decembra Westminster Review. Doktoro Lloyd, kiu faras Esperantan kurson ce la Liverpoola Universitato, bonege scias kiel priskribi la karan lingvon, kaj ni konsilas ke ciuj Geesperantistoj legu la artikolon.

La jaro 1903 vere finigis per fanfarado[26]. La eldono de tri novaj verkoj, la enpreso en gravan Revuon de Esperanta artikolo, kaj la fondo de almenau du novaj grupoj estus estintaj suficaj por notindigi la pasintan monaton. Sed la Esperantistaro ankau trovis novan kaj taugan helpanton. Leut. Kolonelo Pollen, C.I.E., LL.D., dufoje paroladis pri Esperanto ce The Imperial Institute, Londone. La unua fojo estis kunveno de la Angla-Rusa la dua de la Angla-Inda Societo. Ambau el tiuj ci paroladoj estis tute sukcesplenaj, kaj sendube varbis multajn novajn rekrutojn. Doktoro Pollen estas tre gajhumora, kaj li amuzis sian audantaron, ec kiam li instruis gin. Por klarigi la bezonon por internacia lingvo, li rakontis la sekvantan anekdoton. Brita Mara Oficiro mangis kun Hino, kaj deziris duan kvanton de ia bongusta spicajo, kies nomon li nesciis. Kredante ke gi enhavis anason, li ekkriis al la mastro de la domo, "Kvak, kvak! Kvak Kvak!!" sed la mastro, post iom de tempo, ridetante respondis "Ne, Bau-au! Bau-au!" kaj Doktoro Pollen asekuris la audantaron ke, se tiu ci oficiro kaj sia Hina amiko komprenis Esperanton, simila terurajo ne povus okazi! Post la parolado, kelkaj el la Indaj ceestantoj opiniis ke estis bedaurinde ke oni ne uzis la Sanskritan alfabeton kiu, ili diris, estas la plej simpla kaj kompleta en la mondo. Sir G. Birdwood, la Prezidanto de la societo, kontraubatalis kontrau Esperanto, car li tute neaprobis facilajn lingvojn! Ju pli malfacila, des pli tauga por la edukado de la homaro. Sed li konfesis ke la Persa lingvo estis tro malfacila por li!

Grafo Albert Gallois skribas "Estimata Sinjoro, La Redakcio de L’Esperantista, monata organo de la Itala Esperantista Societo, tute estas reorganizita kaj reformita. De nun gi estos tute redaktata per itala kaj esperanta lingvoj kaj precize aperos en la fino de ciu monato. Fervore ni petas la Esperantistojn de ciuj landoj sendi artikolojn, tradukojn kaj sciigojn por kunlabori al la redaktado de la jurnalo, Grafo Albert Gallois, en Riolunato, Modena, Italujo. La jarabono kostas kvar frankojn."

La eldono de la lernolibro en la Brailla skribo vekigis la blindulojn en nia lando. Dankon al la helpo de Sinjoro Cart, kiu vere estas tre sindonema en tiu ci afero, estas espereble ke post mallonga tempo Esperanto vere estos internacia lingvo inter la kompatindaj blinduloj. La Hon. Sek. de la Esperanto Club bedauras ke li ne komprenis la Braillean skribon antau ol li komencis klopodi pri Esperanto. Poste li ne havis tempon por gin lerni. Car, tago post tago, leteroj en tiu ci nekonata lingvo alvenadis, li petis ke Sinjoro W. P. Merrick aminde prenu sur sin la devojn de Hon. Sek. por la Blindaj Esperantistoj. Ni do esperas ke, en la estonteco, oni bonvolu skribi rekte al tiu ci afabla helpanto de la Blinduloj, kies adreso estas The Manor Farm, Shepperton, Middlesex.

En alilandaj societoj, ofte trovigas multaj sekretarioj, por la diversaj partoj de la administracio de la Grupo. Gis nun la Esperanto Club nur havis unu. Sed, kvankam la koro deziras cion fari, la tempon mankas. Ni do antaumetas peton ke oni ciam sendu estontajn mendojn[27] je libroj ne al la Hon. Sek. sed al Sinjoro P. H. Howard, The Librarian, Esperanto Club, The Bungalow, Cranes Park, Surbiton, Surrey. Kvankam Sinjoro Howard havas sian propran grupon Surbitone li ankau aminde prenis sur sin la devojn de "Librarian," tiel malpezigante la laboron de la Hon. Sek. Tiu ci estas necesa por ke Esperanto kaj la Gazeto kreskadu, kaj ni esperas ke ciuj amikoj memoros la sangon kaj tiel sparos laboron kaj tempon.