En! iterum laurus, iterum salvete myricÆ
Pallentes, nullique hederÆ quÆ ceditis Ævo.
Has venio baccas, quanquam sapor asper acerbis,
Decerptum, quassumque manu folia ipsa proterva,
Maturescentem prÆvortens improbus annum.
Causa gravis, pia cansa, subest, et amara deÛm lex;
Nec jam sponte mea vobis rata tempora turbo.
Nam periit Lycidas, periit superante juventa
Imberbis Lycidas, quo non prÆstantior alter.
Quis cantare super Lycida neget? Ipse quoque artem
NÔrat Apollineam, versumque imponere versu
Non nullo vitreum fas innatet ille feretrum
Flente, voluteturque arentes corpus ad auras,
Indotatum adeo et lacrymÆ vocalis egenum.
Quare agite, o sacri fontis queis cura, sorores,
Cui sub inaccessi sella Jovis exit origo:
Incipite, et sonitu graviore impellite chordas.
Lingua procul male prompta loqui, suasorque morarum
Sit pudor: alloquiis ut mollior una secundis
Pieridum faveat, cui mox ego destiner, urnÆ:
Et gressus prÆtergrediens convertat, et “Esto”
Dicat “amoena quies atra tibi veste latenti:”
Uno namque jugo duo nutribamur: eosdem
Pavit uterque greges ad fontem et rivulum et umbram.
Tempore nos illo, nemorum convexa priusquam,
Aurora reserante oculos, cÆpere videri,
Urgebamus equos ad pascua: novimus horam
Aridus audiri solitus qua clangor asili;
Rore recentes greges passi pinguescere noctis
SÆpius, albuerat donec quod vespere sidus
Hesperios axes prono inclinasset Olympo.
At pastorales non cessavere camoenÆ,
Fistula disparibus quas temperat apta cicutis:
Saltabant Satyri informes, nec murmure lÆto
Capripedes potuere diu se avertere Fauni;
DamÆtasque modos nostros longÆvus amabat.
Jamque, relicta tibi, quantum mutata videntur
Rura—relicta tibi, cui non spes ulla regressÛs!
Te sylvÆ, teque antra, puer, deserta ferarum,
Incultis obducta thymis ac vite sequaci,
Decessisse gemunt; gemitusque reverberat Echo.
Non salices, non glauca ergo coryleta videbo
Molles ad numeros lÆtum motare cacumen:—
Quale rosis scabies; quam formidabile vermis
Depulso jam lacte gregi, dum tondet agellos;
Sive quod, indutis verna jam veste, pruinÆ
Floribus, albet ubi primum paliurus in agris:
Tale fuit nostris, Lycidam periisse, bubulcis.
Qua, NymphÆ, latuistis, ubi crudele profundum
Delicias Lycidam vestras sub vortice torsit?
Nam neque vos scopulis tum ludebatis in illis
Quos veteres, DruidÆ, Vates, illustria servant
Nomina; nec celsÆ setoso in culmine MonÆ,
Nec, quos Deva locos magicis amplectitur undis.
VÆ mihi! delusos exercent somnia sensus:
Venissetis enim; numquid venisse juvaret?
Numquid Pieris ipsa parens interfuit Orphei,
Pieris ipsa suÆ sobolis, qui carmine rexit
Corda virum, quem terra olim, quam magna, dolebat,
Tempore quo, dirum auditu strepitante caterva,
Ora secundo amni missa, ac foedata cruore,
Lesbia prÆcipitans ad litora detulit Hebrus?
Eheu quid prodest noctes instare diesque
Pastorum curas spretas humilesque tuendo,
Nilque relaturam meditari rite Camoenam?
Nonne fuit satius lusus agitare sub umbra,
(Ut mos est aliis,) Amaryllida sive NeÆram
Sectanti, ac tortis digitum impediisse capillis?
Scilcet ingenuum cor Fama, novissimus error
Illa animi majoris, uti calcaribus urget
Spernere delicias ac dedi rebus agendis.
Quanquam—exoptatam jam spes attingere dotem;
Jam nec opinata remur splendescere flamma:—
CÆca sed invisa cum forfice venit Erinnys,
QuÆ resecet tenui hÆrentem subtemine vitam.
“At Famam non illa,” refert, tangitque trementes
Phoebus Apollo aures. “Fama haud, vulgaris ad instar
Floris, amat terrestre solum, fictosque nitores
Queis inhiat populus, nec cum Rumore patescit.
Vivere dant illi, dant increbrescere late
Puri oculi ac vox summa Jovis, cui sola Potestas.
Fecerit ille semel de facto quoque virorum
Arbitrium: tantum famÆ manet Æthera nactis.”
Fons Arethusa! sacro placidus qui laberis alveo,
Frontem vocali prÆtextus arundine, Minci!
Sensi equidem gravius carmen. Nunc cetera pastor
Exsequor. Adstat enim missus pro rege marino,
Seque rogÂsse refert fluctus, ventosque rapaces,
QuÆ sors dura nimis tenerum rapuisset agrestem.
Compellasse refert alarum quicquid ab omni
Spirat, acerba sonans, scopulo, qui cuspidis instar
Prominet in pelagus; fama haud pervenerat illuc.
HÆc ultro pater Hippotades responsa ferebat:
“Nulli sunt nostro palati carcere venti.
Straverat Æquor aquas, et sub Jove compta sereno
Lusum exercebat Panope nymphÆque sorores.
Quam FuriÆ struxere per interlunia, leto
Fetam ac fraude ratem,—malos velarat Erinnys,—
Credas in mala tanta caput mersisse sacratum.”
Proximus huic tardum senior se Camus agebat;
Cui setosa chlamys, cui pileus ulva: figuris
Idem intertextus dubiis erat, utque cruentos
Quos perhibent flores, inscriptus margine luctum.
“Nam quis,” ait, “prÆdulce meum me pignus ademit?”
Post hos, qui GalilÆa regit per stagna carinas,
Post hos venit iturus: habet manus utraque clavim,
(Queis aperit clauditque) auro ferrove gravatam.
Mitra tegit crines; quassis quibus, acriter infit:
“Scilicet optassem pro te dare corpora leto
Sat multa, o juvenis: quot serpunt ventribus acti,
Vi quot iter faciunt spretis in ovilia muris.
Hic labor, hoc opus est, pecus ut tondente magistro
PrÆripiant epulas, trudatur dignior hospes.
Capti oculis, non ore! pedum tractare nec ipsi
Norunt; quotve bonis sunt upilionibus artes.
Sed quid enim refert, quove eat opus, omnia nactis?
Fert ubi mens, tenue ac deductum carmen avenam
Radit stridentem stipulis. Pastore negato
Suspicit Ægra pecus: vento gravis ac lue tracta
Tabescit; mox foeda capit contagia vulgus.
Quid dicam, stabulis ut clandestinus oberrans
Expleat ingluviem tristis lupus, indice nullo?
Illa tamen bimanus custodit machina portam,
Stricta, paratque malis plagam non amplius unam.”
En, Alphee, redi! Quibus ima cohorruit unda
Voces prÆteriere: redux quoque Sicelis omnes
Musa voca valles; huc pendentes hyacinthos
Fac jaciant, teneros huc flores mille colorum.
O nemorum depressa, sonant ubi crebra susurri
Umbrarum, et salientis aquÆ, Zephyrique protervi;
Queisque virens gremium penetrare Canicula parcit:
Picturata modis jacite huc mihi lumina miris,
Mellitos imbres queis per viridantia rura
Mos haurire, novo quo tellus vere rubescat.
Huc ranunculus, ipse arbos, pallorque ligustri,
QuÆque relicta perit, vixdum matura feratur
Pnimula: quique ebeno distinctus, cÆtera flavet
Flos, et qui specie nomen detrectat eburna.
Ardenti violÆ rosa proxima fundat odores;
Serpyllumque placens, et acerbo flexile vultu
Verbascum, ac tristem si quid sibi legit amictum.
Quicquid habes pulcri fundas, amarante: coronent
Narcissi lacrymis calices, sternantque feretrum
Tectus ubi lauro Lycidas jacet: adsit ut oti
Saltem aliquid, ficta ludantur imagine mentes.
Me miserum! Tua nam litus, pelagusque sonorum
Ossa ferunt, queiscunque procul jacteris in oris;
Sive procellosas ultra Symplegadas ingens
Jam subter mare visis, alit quÆ monstra profundum;
Sive (negavit enim precibus te Jupiter udis)
Cum sene Bellero, veterum qui fabula, dormis,
Qua custoditi montis prÆgrandis imago
Namancum atque arces longe prospectat Iberas.
Verte retro te, verte deum, mollire precando:
Et vos infaustum juvenem delphines agatis.
Ponite jam lacrymas, sat enim flevistis, agrestes.
Non periit Lycidas, vestri moeroris origo,
Marmorei quanquam fluctus hausere cadentem.
Sic et in Æquoreum se condere sÆpe cubile
Luciferum videas; nec longum tempus, et effert
Demissum caput, igne novo vestitus; et, aurum
Ceu rutilans, in fronte poli splendescit Eoi.
Sic obiit Lycidas, sic assurrexit in altum;
Illo, quem peditem mare sustulit, usus amico.
Nunc campos alios, alia errans stagna secundum,
Rorantesque lavans integro nectare crines,
Audit inauditos nobis cantari HymenÆos,
Fortunatorum sedes ubi mitis amorem
LÆtitiamque affert. Hic illum, quotquot Olympum
PrÆdulces habitant turbÆ, venerabilis ordo,
Circumstant: aliÆque canunt, interque canendum
Majestate sua veniunt abeuntque catervÆ,
Omnes ex oculis lacrymas arcere paratÆ.
Ergo non Lycidam jam lamentantur agrestes.
Divus eris ripÆ, puer, hoc ex tempore nobis,
Grande, nec immerito, veniens in munus; opemque
Poscent usque tuam, dubiis quot in Æstubus errant.
HÆc incultus aquis puer ilicibusque canebat;
Processit dum mane silens talaribus albis.
Multa manu teneris discrimina tentat avenis,
Dorica non studio modulatus carmina segni:
Et jam sol abiens colles extenderat omnes,
Jamque sub Hesperium se prÆcipitaverat alveum.
Surrexit tandem, glaucumque retraxit amictum;
Cras lucos, reor, ille novos, nova pascua quÆret.